مشاوره سالمندان با مرور زندگی

مشاوره سالمندان با مرور زندگی

تمایل خودانگیخته برای معنا بخشیدن به زندگی فردی، غالباً به خود زندگینامه نویسی می انجامد. آنها(سالمندان) برای به تصویر کشیدن زندگی خویش روی کاغذ به انگیزه چندانی نیاز ندارد. هدف انها به ندرت انتشار آن به مثابه یک اثر است. معمولاً نویسنده مایل است سندی برای اعضای جوانتر خانواده بر جای گذارد تا دریابند که زندگی برای نسل رو به زوال گذشته چگونه سپری شده است. اما آنها برای خود نیز می نویسند.

تمایل شدید به جمع آوری اطلاعات تاریخی و نیز مضامین با ارزش مستخرج از مجموعه گسترده خاطرات، ناشی از جستجو برای کشف هویتی است که در طی سال ها تحول یافته است. داستان هیچ کس شبیه دیگری نیست، این همان مقوله ای است که منعکس کننده یکتایی فرد است.

 

الگوهای مرور زندگی

کسانی که نوشتن برایشان چندان ساده نیست، ممکن است ترجیح دهند که صحبت کنند و شاید هم سخنانشان را روی نوار ضبط کنند. اما بدون دریافت کمک، احتمالا به سرعت خسته شده و دلسرد می شوند. برای جلوگیری از گم شدن در دریای جزئیات، می توان نوعی چارچوب – همانند فصول کتاب – را پیشنهاد نمود. بهترین راه کمک به برخی راویان، سؤال از آنان در مورد اولین خاطره و مهمترین رخدادهای زندگیشان است، یا اینکه چرا آنها برخی مراحل و دوره های زندگیشان را با معنا تر از سایر دوره ها تلقی می کنند. همچنین نقاط ارزشمند، کم ارزش و بحرانی زندگیشان کدامند؟

مرور زندگی به مثابه یک درمان، نخستین بار در آمریکا توسط سالمند شناس مشهور (رابرت باتلر) به منزله فرایندی بهنجار و همگانی که با نزدیک شدن به مرگ و نیستی فراخوانده می شود، ارائه شد(باتلر، ۱۹۶۳: ۳-۳۰۲). باتلر نمونه هایی از الگوهای مرور زندگی را مطرح کرده است که در ادامه به برخی از آنها پرداخته شده است.

 

۱- یادگاری ها

تجدید دیدارها، سفر(بازدیدها)، شجره نامۀ خانوادگی، نامه ها، دفترچه های یادداشت روزانه، آلبوم بریده های جراید و عکس های سال های جوانی، اگر پس از گذشت مدتی، زمانی دوباره به آنها رجوع شود، احساسات گوناگونی را بر می انگیزند؛ به ویژه وقتی تصاویر گذشته و حال با هم مقایسه می شوند. بانویی ۸۰ ساله می گوید” من هنوز خودم را با موهای مشکی تصور می کنم، اما موهای من اکنون کاملاً سفید شده است”. برای او ارتباط برقرار کردن با عکس اخیرش بسیار سخت است”. او و دیگر افرادی که هم سن او هستند و جنگ ها، صلح ها و فقدان های شخصی را تجربه کرده اند، اگر بتوانند حس راحتی و تفاهم دو جانبه را به هم هدیه کنند، درد و غم کمتری را تجربه می کنند. گروهی که در یک آسایشگاه اقامت دارند، می توانند مطلبی را برای ساختن یک آلبوم تهیه شده از بریده های جراید جمع آوری کنند؛ این امر برای آنها بسیار ثمربخش است. شاید بگویید که این کارها بیشتر مربوط به کار درمانگر است تا مشاور؛ اما به هر حال شیوه مناسبی برای فراخواندن خاطرات خوب و بد و یا مشکلاتی است که هنوز نیاز به حل و فصل دارند.

 

۲- تجدید دیدارها

فرد می تواند خود را در بافت سایر افراد مهم ببیند و بنگرد که در کجای چرخه زندگی قرار دارد. در سالگردهای مدرسه یا دانشگاه، هم دوره ها گرد هم می آیند و با تداوم و تغییرات خود و مراکزشان مواجه می شوند؛ امری که می تواند آنها را شوکه و یا شگفت زدده کند. تجدید دیدارهای خانوادگی، مثل پنجاهمین سالگرد ازدواج یا جشن تولد هشتاد سالگی که با حضور سه یا چهار نسل برگزار می شود، جشن های مؤثری خواهند بود، که البته می تواند با احساساتی غم انگیز نسبت به آنچه از دست رفته است همراه باشد.

 

۳- سفرها(بازدیدها)

دیدار از مکانهایی که شخص مدت زمانی را در آنجا با گستره ای از هیجانات زندگی کرده، شیوه قدرتمندی برای به خاطر آوری گذشته است. تصویر ذخیره شده در حافظه وقتی با مکان واقعی مقایسه می شود، غالباً پرده از اشتباهات و تصورات نادرست برمی دارد. شاید این امر به خاطر فراموشی جزئیات باشد، اما معمولاً سرزمین مورد بازدید نیز به خاطر ساخت بناها و ساختمانهای جدید دچار تغییراتی شده است. بانوی سالخورده ای تصمیم می گیرد که به مکانی که در گذشته با خوشی و رضایت زندگی می کرده، بازگردد. بازگشت به آن مکان که پر رونق تر از گذشته بود، موجبات شادی یا غمگینی او را فراهم نکرد، اما به هر حال آرامش را برای او به ارمغان آورد.

 

۴- شجره نامه خانوادگی

بررسی و مطالعه گذشتگان به تعیین جایگاه فرد در تاریخ کمک می کند. یکی از شیوه های رفع ترس از مرگ، بررسی و نگاه به زندگی دیگر اعضای خانواده است که پیشتر فوت کرده اند.

این راهبردهای پیشنهادی، مراجع و مشاور را به چالش می کشاند و رهنمودهایی را برای بررسی آینده فراهم می سازد. زمانی که سیل دروازه های خاطرات باز شدند، ما به عنوان مشاور باید با احتیاط عمل کنیم، به نحوی که مراجع زیر بار قدرت خاطرات و هیجانات فراخوانده شده غرق نشود. ممکن است قبل از پایان جلسه لازم باشد که مراجع را به زمان حال برگردانیم، این کار را میشود با یک لبخند یا دستی به شانه او زدن به عنوان کسی که خاطرات او را شنیده است، انجام داد.

در بهترین حالات موفقیت فرایند مرور زندگی به تلاش برای حل مشکلات مربوط به رنجیدگی، احساس گناه، بی اعتمادی، وابستگی و پوج گرایی بستگی دارد. تمام گزینه های واقعاً مهم تا لحظه مرگ باقی می مانند، از جمله عشق، نفرت، آشتی، ابراز وجود و حرمت خود.

قصه هایی که افراد می گویند، تلاشی برای پاسخ به این قبیل سؤالات است ” من کیستم؟” و ” چرا وجود دارم؟” درمانگر نمی تواند به این سؤالات پاسخ دهد، اما می تواند به مراجع کمک کند تا دوباره روی داستانش کار کند و گذشته را ببیند:

مجموعه انعطاف پذیر، متغیر و قابل تجدید ساخت از انتخاب های زندگی گذشته را ببیند. تاریخ و هویت هر دو ساخته و کشف می شوند…یک داستان زندگی خوب قصه ای است که گشودگی قابل ملاحظه ای را برای تغیر نشان دهد و از شکیبایی خوبی در برابر ابهام برخوردار باشد.

 

 

برچسب ها

روان شناسی ( 15), مرور زندگی ( 1), مشاوره آنلاین ( 14), مشاوره سالمندان ( 4), مشاوره سالمندان با مرور زندگی ( 1),